İçindekiler

1.     İsim Değişikliği Nasıl Yapılır?

2.     İsim Değişikliği Davasını Kimler Açabilir?

3.     İsim Davasında Haklı Sebepler Nelerdir?

4.     İsim Değişikliği Davasının Reddedilmesine Karşı Kanun Yolları Nelerdir?

1. İsim Değişikliği Nasıl Yapılır?

İsim insanın görüntüsünün yanında kendisini diğer insanlardan farklı kılmasına yarayan, yalnızca kendisinin üzerinde fiili hakimiyet kurabilip, hukuki işlemler yapabildiği sıfattır. Türk Medeni Kanunu madde 27'de düzenlenmiştir.  

İsim değiştirme dava yoluyla kullanılabildiği gibi İl Veya İlçe Nüfus Müdürlüğüne isim değiştirme dilekçesi  ile başvurularak bu hak kullanılabilir. Yurt dışından isim değişikliği yaptırmak isteyen vatandaşlar bu taleplerini Türkiye konsolosluklarına yapabilir. Dava yolu ismini değiştirmek isteyen şahsın ikamet ettiği yer Asliye Hukuk Mahkemesine isim değiştirme dava dilekçesi sunarak kullanılabilir. Ancak TMK m.27'de de belirtildiği üzere mahkemeye yapılan başvurularda isim değişikliği talebinin onaylanması için bu talebin haklı bir sebebe dayanması lazımdır. Haklı sebebin varlığının ispatı davacı taraf sıfatında olan isim değişikliğini talep eden kişide ya da o tarafından özel vekaletnameyle yetkilendirilen avukatındadır. Hakimce haklı sebebe dayanıldığı kanısına varılmayan isim değişikliği talebi reddedilecek ve davayı açan kişiye boşuna masraf oluşturacağından sürecin bir avukat yardımı ve rehberiyle yapılması önerilir.

Nüfus Müdürlüğüne başvurarak isim değişikliği talep etme yolu ülkemize yenice getirilmiş ve 2019 yılında 3 seneliğine uzatılmış bir yöntemdir. Ancak bu yönteme yalnızca yazım hatası bulunan isimler ve düzeltme işareti kullanılmadığı için anlamı değişen isimlerin değiştirilmesi sebebiyle başvurulabilir. Nüfus Müdürlüğünün verdiği kararlar kesindir ve herkes bu yola yalnızca bir kere başvurabilir. Reddedilen taraf aynı isimden Nüfus Müdürlüğüne bir kez daha başvuramaz.

İsim değişikliği talebi kabul edilir ve mahkeme kararıyla kişi yeni isim sahibi olursa bu yeni isim nüfus siciline kayıt edilir ve Resmi Gazetede ilan edilir.

İsim değişikliği davası açılması için isim değiştirme dava dilekçesi dışında gerekli bir belge kanunda sayılmamıştır. Ancak haklı sebebin varlığının ispatı açısından yararlı olduğu düşünülen belge/belgeler dava dilekçesine eklenebilir.

2. İsim Değişikliği Davasını Kimler Açabilir?

İsim kişiyle sıkı sıkıya bağlı kullanılan haklardan biri olduğu için dava açılması da ancak kişinin kendisi tarafından ya da yetkilendirdiği avukat tarafından yapılmalıdır. Aksi takdirde dava taraf eksikliğinden esastan reddedilecektir.

3. İsim Davasında Haklı Sebepler Nelerdir?

İsim değişikliği davasında haklı sebeplerin uygun ifade edilmesi ve iyi ispat edilebilmesi davanın onayı ve olumlu karar verilmesi açısından önem taşır. Ancak kanun, çeşitli mevzuatlar ve Yargıtay kararlarından haklı sebeplerin ne olduğu örnek olması açısından sıralanabilir. Bunun için ilk kılavuz 2525 sayılı Soyadı Kanunu olarak gösterilebilir. Soyadı Kanunu m.3'te düzenlendiği üzere "Rütbe ve memuriyet, aşiret ve yabancı ırk ve millet isimleriyle umumi edeplere uygun olmayan veya iğrenç ve gülünç olan" isim ve soy isimlerin kullanımının yasak olduğu açıkça belirtilmiştir. İsminin sayılan niteliklere sahip olduğu isim değiştirme dava dilekçesine yazılmalıdır.

Bunun dışında Yargıtay kararlarında şu örnekler haklı sebep olarak kabul edilmiştir; ismin alay konusu olması, adaba ve edebe aykırı olması, kişinin çevresinde farklı bir isim ile anılması, kişinin aynı ada sahip bir kardeşinin bulunması, ismin cinsiyet karışıklığı meydana getirmesi, aynı isme sahip olduklarından dolayı karışıklık yaşayan aynı soyada sahip akrabanın olması, resmi kurumlar tarafından aynı isme sahip olunan bir kişinin aranmasından dolayı yaşanan sıkıntılar, yaşadığı çevrede isminin kötü anlama gelmesi ya da isminin yöre tarafından affedilmeyen bir suçu işlemiş başka birisinin ismiyle aynı olması...

Haklı sebepler bunlarla sınırlı değildir. Bunların dışında haklı bir sebebi olduğunu iddia eden davacı bunu dilekçede belirtmesinin yanı sıra bunu usulüne uygun olarak da ispat etmelidir. Sebebin haklı olup olmadığında son sözü hakim söyler.

4. İsim Değişikliği Davasına Karşı Kanun Yolları Nelerdir?

İsim değişikliği davasının reddi halinde tarafça arzu edilmesi halinde kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde istinaf yoluna başvurulabilir. Nüfus Müdürlüğüne yapılan başvurunun reddinde ise Nüfus Müdürlüğünün verdiği karar idari işlem niteliğinde olduğundan dolayı İdare Mahkemesine başvurulur.

TMK m.27 isim değişikliği sonucu zarar görenlerin haklarını da koruma amaçlı düzenleme getirmiştir. Varsa isim değişikliği sebebiyle zarar gören 3. Kişiler, değişikliği öğrenmelerinden itibaren 1 yıl içerisinde isim değişikliği kararının kaldırılması için dava açabilirler. Ancak meydana geldiğini iddia ettikleri zararın vakur, kanıtlanabilir ve objektif olması gerekmektedir. Aksi halde isim değişikliği kararının kaldırılması talepleri reddedilecektir.

İsim değişikliği talebi mahkeme tarafından reddedilirse kişi, aynı mahkemeye birden fazla kez farklı sebeplerin varlığıyla yahut sebebin ispat edildiği şekilde başvurabilir.